ستلج ارار دیاں سکھ ریاستاں (5)

ستلج ارار دیاں سکھ ریاستاں (5)

انگریز سرکار نوں کسے چھوٹے-موٹے سردار ولوں منمانیاں کرن دی شکایت ملدی تاں نیڑلی وڈی ریاست نوں حکم کیتا جاندا کہ اس آکھڑ خاں سردار نوں سدھے راہ لیاندا جاوے۔ کسے انگریزی علاقے وچ بدئمنی پھیلن دی صورتَ وچ اتھے نیڑلی ریاست نوں آکھ کے پولیس چوکی بٹھا دتی جاندی۔ پر اجیہا استھائی طور 'تے ہی ہندا سی۔ اجیہی لوڑ دا فیصلہ کرن دا ادھیکاری خود گورنر جنرل دا ایجنٹ ہی سی کہ اس نے کسے اک جاں ودھیرے ریاستاں توں کدوں اتے کنی اجیہی مدد منگنی ہے۔
جد 1841 وچ مسٹر جارج کلارک گورنر جنرل دا اتر-پچھمی کھیتر دا ایجنٹ بن کے آیا تاں اس نے ساریاں ریاستاں دے مالی سادھناں دا اندازہ لا کے اوہناں واسطے لازمی کیتا کہ اوہ ہمیشہ واسطے اک نشچت گنتی وچ گھوڑسوار انگریزی سیوا لئی تیار رکھن۔ اس نے اس کھیتر دیاں 5 ریاستاں-پٹیالہ، نابھہ، جیند، ملیرکوٹلا اتے فریدکوٹ نوں ایہہ لوڑ پوری کرن دے یوگ سمجھیا۔ اس نے ایہناں پنجاں ریاستاں نوں 9 ہزار گھوڑسوار انگریز سرکار دی سیوا لئی تیار کرن دا حکم دتا۔ اس وچوں وڈی گنتی ارتھات 4 ہزار گھوڑسوار سینک کیول پٹیالہ ریاست دے ذمےّ لائے گئے۔ ہن اوہ موقع آ گیا سی، جد انگریز سرکار نوں دیسی ریاستاں ولوں سینک سہائتا لین دی لوڑ سی، نال ہی راشن آدی وی پراپت کیتا جانا سی۔ فلسروپ میجر براڈپھٹ نے کیول وڈیاں ریاستاں نوں ہی نہیں، چھوٹیاں-چھوٹیاں ملکھاں دے مالکاں نوں وی انگریزی سینا واسطے راشن اپلبدھ کرواؤن واسطے حکم دتا۔ ایہہ منگ ملکھ دے مالک دے سادھناں نوں آدھار بناؤن دی تھاں کنی آپہدرے ڈھنگ نال کیتی گئی سی، اس دا انومان اس تتھّ توں لایا جا سکدا ہے کہ 41 ملکھ مالکاں، جنہاں توں کئی-کئی ہزار من راشن دین دی منگ کیتی گئی سی، وچوں 12 اجیہے سن، جو اک دانہ بھر وی نہیں سن دے سکے۔ انگریزی سینا نوں مدد دین دے حکم انبالہ توں ہی جاری ہونے شروع ہو گئے۔
انگریزی سینا نے امبالے توں مدکی پجن واسطے کھنہ، سرائ لشکری خاں، لتالا، رائکوٹ، بسیاں وچ دی ہو کے جان دا راہ چنیا۔ ایہہ اک موقع میل سی کہ اس وچوں بہتا علاقہ اوہ سی جو مہاراجہ رنجیت سنگھ نے سمیں-سمیں دریا ستلج دے اس پاسے جتے علاقیاں وچوں راجا نابھہ نوں دتا سی۔ انگریزی سینا دا راہ مکھ طور 'تے نابھہ ریاست دے علاقے وچ دی گزردا ہون کارن انگریزی سینا دی سکھاویں یاترا لئی پربندھ دا ودھیرے بوجھ وی ریاست نابھہ اتے ہی پینا سی اتے پیا وی۔ اس لئی 5 دسمبر 1845 نوں، جد اجے گورنر جنرل امبالے ہی رکیا ہویا سی، ساریاں ریاستاں دے راجیاں سمیت راجا نابھہ نوں حکم دتا گیا کہ گورنر جنرل اپنے لام-لشکر سمیت 10 دسمبر نوں کھنے پہنچیگا، اس لئی گورنر جنرل اتے پچھے-پچھے آ رہی انگریزی سینا دے کھنے وچ رکن دے دناں لئی لوڑیندے راشن پانی دا پربندھ کیتا جاوے۔ نابھہ ریاست دے راجے نوں وی اس دے وکیل راہیں ایہہ حکم بھیجیا گیا۔ بھاویں کھنے دے رسد بھنڈار وچ راشن پجدا کرن واسطے دوجے راجیاں اتے سرداراں نوں وی حکم بھیجیا گیا سی پر کیوں جو اس تھاں توں نابھہ ریاست دا علاقہ گوانڈھ وچ سی، اس لئی ایجنٹ آس رکھدا سی کہ ودھیرے راشن اتے ضرورت دیاں ہور چیزاں کھنہ نیڑلے نابھہ ریاست دے علاقے وچوں آوے۔ گورنر جنرل نے کھنے توں دوراہے نیڑے سرائے لشکری خاں توں ہندیاں ہویاں بنوالا، مغل ماجرہ، مکسودراں، کوڈلی، گھنگس، بٹاہری، لہرا (جو خالصہ راج دا پنڈ سی)، رسولپر، لتالا، آنڈلو، رائکوٹ وچدی بسیاں پجنا سی۔ 10 دسمبر نوں راجا نابھہ دے وکیل لالا کور سین نوں ہدایت کیتی گئی کہ لشکری خاں توں بسیاں تکّ سڑک بنائی جاوے۔